مقدمه ای بر مولکول، اتم و ذرات ماده:
.
کلمه مولکول به معنی توده کوچکی از مواد، مجموعه‌ای از اتم‌های تشکیل دهنده هر ماده است.
اتم‌ها نیز کوچکترین و بنیادی‌ترین ذره تشکیل‌دهنده مواد هستند.
برای همین هر ماده ای که میبینیم از اتم ها ساخته شده اند لیکن هر اتم نیز از دو بخش بنام الکترون (درای بار منفی) و هسته ساخته شده است.
و در آخر اینکه هسته از دو قسمت پروتون (درای بار مثبت) و نوترون (دارای بار خنثی) تشکیل شده است.
برای مثال یک مولکول آب (H2O) از یک اتم اکسیژن و دو اتم هیدروژن تشکیل شده‌است. در این بین مولکولهایی هم هستند که دارای اندازه خیلی بزرگی اند و حداقل از چندین هزار اتم تشکیل شده‌اند. مانند پروتئین‌ها، اسیدهای نوکلئیک و کربوهیدراتها.
نتیجه اینکه هر اتم واحد تشکیل دهنده تمام مواد یا تک تک عناصر شیمیایی است که متشکل از یک هسته مرکزی است با بار مثبت که محاطه شده با ابر الکترونی با بار منفی. تعریف دیگری آن را به عنوان کوچکترین واحدی در نظر می‌گیرد که ماده را می‌توان به آن تقسیم کرد بدون اینکه اجزاء بارداری از آن خارج شود.
زمانی که تعداد پروتون‌ها و الکترون‌های اتم با هم برابر هستند اتم از نظر الکتریکی در حالت خنثی یا متعادل قرار دارد در غیر این صورت آن را یون می‌نامند که می‌تواند دارای بار الکتریکی مثبت یا منفی باشد. اتم‌ها با توجه به تعداد پروتون‌ها و نوترون‌های آنها طبقه‌بندی می‌شوند. تعداد پروتون‌های اتم مشخص کننده نوع عنصر شیمیایی و تعداد نوترون‌ها مشخص‌کننده ایزوتوپ عنصر است.
.
نخستین کسی که در باره وجود اتم حدس هایی زده بود دموکریت در 500 سال قبل از میلاد مسیح(ع) بود. اما در همان موقع نظریه وی مورد تایید قرار نگرفت و به فراموشی سپرده شد. بعد ها دالتون نظریات دموکریت را تایید و گسترش داد سپس تامسون و بعد از آن رادرفورد و نیل بوز نظریاتی را در باره اتم پیشنهاد دادند.
.
آزمایش های تامسون وجود (الکترون) را در اتم ثابت کرد و با آزمایش های رادرفورد و همکارانش دومین ذره سازنده اتم (پروتون) نیز شناسایی شد و چادویک با طراحی آزمایشی هوشمندانه وجود ذرات خنثی در اتم (نوترون) را به اثبات رساند و این مسئله ای است که سال ها قبل در قرآن ذکر شده بود ولی به دلیل محدود بودن علم انسان حقیقت آن بر هیچ انسانی نمی توانست آشکار شود.
.
و اما آنچه قرآن درباره مولکول و اتم و ذرات ماده می گوید!!!!
.
* سوره سبا آیه ﴿3﴾
وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عَالِمِ الْغَيْبِ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرُ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ
و کافران (منکر قیامت) گفتند که هرگز ساعت قیامتی بر ما نمی‌آید، بگو: چرا، به خدای من قسم که البته (ساعت قیامت) شما را خواهد آمد، خدایی که بر غیب جهان آگاه است . همو که هیچ ذره‌ای در آسمانها و زمین از او پوشیده نیست…. حتی کمتر از آن و یا بیشتر از آن .. جز آنکه در کتاب روشن (علم ازلی حق) ثبت است.
.
* سوره یونس آیه ﴿61﴾
وَمَا تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ وَمَا يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرَ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ.
و تو در هیچ حالی نباشی و هیچ آیه‌ای از قرآن تلاوت نکنی و به هیچ عملی تو و امت وارد نشوید جز آنکه ما همان لحظه شما را مشاهده می‌کنیم و هیچ چیز به وزن ذره‌ای در همه زمین و آسمان از خدای تو پنهان نیست و کوچکتر از ذره و بزرگتر از آن هر چه هست همه در کتاب مبین حق (و لوح علم الهی) مسطور است.
.
* سوره ذاریات آیه ﴿49﴾
وَ مِن كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ.
و از هر چیزی که آفریدیم، زوج آفریدیم باشد که متذکر شوید. (روزی یاد آوری کنید و به یکدیگر این علم و حکمت خداوند را آموزش دهید)
.
* سوره یس آیه ﴿36﴾
سُبْحَانَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا مِمَّا تُنبِتُ الْأَرْضُ وَمِنْ أَنفُسِهِمْ وَمِمَّا لَا يَعْلَمُونَ.
منزه است کسی که تمام «زوج ها» را آفرید از آنچه زمین می رویاند و از خود آنها و از آنچه نمی دانند.
.
* سوره نساء آیه ﴿40﴾
إِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ وَإِنْ تَكُ حَسَنَةً يُضَاعِفْهَا وَيُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أَجْرًا عَظِيمًا.
و خداوند است که حتی به مقدار ذرّه‌ای به کسی ستم نمی کند، و اگر از کسی عمل نیکی باشد، آنرا زیاد می گرداند و از جانب خود مزدی بزرگ به ایشان عطا می نماید.
.
* سوره شعراء آیه ﴿7 و 8﴾
أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ.
آیا کافرین به همین زمین نگاه نکردند که همه این رویش ها و خلقت ها شروعش از زوجی کریمانه (محاسبه شده) صورت گرفته است؟ (7)
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ.
همانا دراین سخنی که گفته شد آیتی (علم و قدرت خدا بر هوشمندان) آشکار است، لیکن باز اکثریت ایمان نمی‌آورند.
.
* سوره لقمان آیات ﴿10 و 11﴾
خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ.
آسمانها را بى هيچ ستونى كه آن را ببينيد خلق كرد و در زمين كوههاى استوار بيفكند برای اینکه شما را نلرزاند و به اضطراب نیندازد (تا شما بتوانید برای ادامه حیات و زندگی به زمین تکیه کنید) و در آن از هر گونه جنبنده اى پراكنده گردانيد و از آسمان آبى فرو فرستاديم و در آن گیاهان را رویانیدیم ..لیکن همه این رویش ها و خلقت ها شروعش از زوجی کریمانه ( محاسبه شده) صورت پذیرفت.
هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلَالٍ مُبِين.
اين خلق خداست ( این خلقت از آن خداست)، اگر ادعایی دارید به من نشان دهيد كسانى كه غير از اويند چه آفريده اند.. (جواب مشخص است … هيچ) پس نیستند ایشان بلكه ستمگرانی که در گمراهى آشكارند.
.
* سوره زلزال آیات ﴿ 7 و 8﴾
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ
پس هرکس به وزن ذره ای نیکی کند، آن نیکی را ببیند.
وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ
و هرکس به وزن ذره ای بدی کند، آن بدی را ببیند.
.
نکته تفسیری:
مساله ای که وجود دارد اینکه تا قبل از اختراع میکروسکوپ های قوی مانند پیکو، احدی نمی توانسته مولکول ها و اتم های یک جسم را مشاهده نماید و به ساختار ماده پی ببرد.
امروز به اتم که کوچک ترین جزء اجسام است نیز ذره گفته می شود زیرا اگر در سابق آن را به ذرات غبار اطلاق می کردند به خاطر این بود که آن را کوچک ترین اجزاء جسم تصور می نمودند ولی امروزه که ثابت شده کوچک ترین اجزاء یک (جسم بسیط) اتم ها هستند که به مراتب از مولکول ها کوچک ترند این نام را در اصطلاح علمی برای اتم انتخاب کرده اند که نه تنها با چشم دیده نمی شوند بلکه با قوی ترین میکروسکوب های الکترونیکی قابل مشاهده نیست و وجود آن تنها از طریق فرمول های علمی و از طریق عکس برداری های خاصی که با وسایل فوق العاده مجهز انجام می شود اثبات شده است و از آنجا که مثقال به معنی سنگینی است تعبیر مثقال ذرة به معنی سنگینی یک جسم بسیار کوچک می باشد.
.
آشنایان به زبان عربی می گویند عرب زبان ها به اتم ها ذره می گویند مانند (قنبله ذریة) که به معنی بمب اتمی است و در آیه ی 3 سبا و 61 یونس ضمن اشاره به ذره (اتم) با کلمه یا اصغر امکان تجزیه اتم را به اجزاء کوچک تر از آن نیز بیان می دارد .
همانطور که ملاحظه می شود خالق هستی در آیه 61 سوره یونس و 3 سبا به ساختار ذره یا همان اتم اشاره کرده و شگفتا که به کوچکتر از اتم یعنی الکترون و هسته ( پروتون و نوترون) و به بزرگتر از آن مولکول نیز اشاره کرده است. چنانچه در آیه ی مذبور کلمه ی اصغر را به معنای کوچک تر از ذره اتم گوشزد می کند یعنی همان چیزی که علم امروز در سایه ی وسایل و ادوات جدید و حساس بدان دست یافته وجزء ریز تری به نام کوارک را کشف نموده است.
در واقع این آیه اشاره به وسعت علم پروردگار دارد که افکار ، گفتار و اعمال انسان ها هیچ کدام از محیط علم پروردگار بیرون نیست و کوچکترین حرکت در پهنه ی آسمان و زمین از دیدگاه علم او مخفی و پنهان نمی ماند، نه تنها مخفی نمی ماند بلکه همه آنها ثبت می شود.
در سوره زلزال اشاره می کند که چه اعمال نیک و چه بد حتی اگر به اندازه ذره ای (اتمی) باشد نتیجه آن را خواهید دید.
.
* فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ …. وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ
هرکس به قدر ذره ای کار نیک کرده باشد پاداش آن را خواهد دید و هرکس به قدر ذره ای کار زشتی مرتکب شده آن هم به کیفرش خواهد رسید.
.
شگفت انگیزتر اینکه هم در دو آیه 7 و 8 سوره زلزال و همچنین در آیه 40 سوره نساء به وزن اتم ها اشاره می کند چرا که بیان داشته که خداوند حتی به اندازه مثقال ذره ای هم ستم نمی کند.
منظور از مثقال ذره اشاره به وزن هر اتم دارد. از جمله نکات شگفت انگیز اتم ها، وزن آنهاست که از نهایت ناچیزى، براى ما قابل درک نیست.
.
همچنین در ادامه ی آیه 61 یونس عبارت (و لا فی السماء) به کار رفته که این خود نیز بوضوح بیانگر واقعیت علمی دیگری است. زیرا خواص مشترکی بین اتم های کره ی زمین با سایر کرات آسمانی وجود دارد یعنی همین عناصری که زمین و سایر موجودات زمینی را تشکیل داده است از قبیل: هیدروژن، ازت، منگنز، سدیم، آهن، پتاسیم، آلمینیوم، الکل و… عناصر تشکیل دهنده ی سایر کرات آسمانی نیز هستند.
.
در آیه ی 49 ذاریات که فرموده از هر چیزی (مِن كُلِّ شَيْءٍ) می تواند اشاره به این حقیقت باشد که تمام اشیای جهان از ذرات مثبت و منفی ساخته شده و امروز از نظر علمی مسلم است که اتم ها از اجزای مختلفی تشکیل یافته اند از جمله اجزایی که دارای بار الکتریکی منفی هستند و الکترون نامیده می شوند و اجزایی که دارای بار مثبت هستند و پروتون نام دارند.
.
و در آیه ی 36 سوره یاسین نیز زوجیت اشاره به ذرات مثبت و منفی در دل اتم هاست. زیرا می دانیم همه اشیاء این جهان از اتم تشکیل یافته و اتم در حقیقت همچون آجر برای ساختمان عظیم این کاخ بزرگ عالم ماده است.
.
از طرفی اتم نیزبه نوبه ی خود از دو زوج تشکیل شده است یکی الکترون ذره ی گردنده ی اتم که دارای بار الکتریکی منفی است و دیگری پروتون که دارای بار الکتریکی مثبت است .
.
عبد الرزاق نوفل یکی از دانشمندان عالی مقام جهان اسلام درباره ی آیه ی فوق چنین می گوید:
قرآن به طورقاطع قبل از آن که دانش بشری بدین مرحله برسد اظهار می کند که ذراتی کوچک تر از اتم نیز وجود دارند با آن که علم اتم را کوچکترین ذره می شناخت.
.
* امام جعفر صادق(ع) که خلیفه الله است و تمامی علوم الهی را می داند در خصوص ذرات هستی می فرماید:
جهان از یک جرثومه بوجود آمد و آن جرثومه دارای دو قطب متضاد سبب پیدایش ذره گردید و آنگاه ماده بوجود آمد و ماده تنوع پیدا کرد و تنوع ماده ناشی از کمی یا زیادی ذرات آنها میباشد.
این جمله حکیمانه امام صادق مرکز مطالعات اسلامی استرانبورگ را برآن داشت که اذعان نماید این فرموده امام صادق بطور دقیق با کشفیات علم امروز در باره اتم ها مطابقت دارد.