آیات اسرار خلقت مورچه

 

 

* مقدمه ای بر زندگی شگفت انگیز مورچه ها:

.

مورچه ها حشراتی زرنگ هستند که هم از لحاظ تعداد و هم از لحاظ قدمت حیات بر روی زمین، نسبت به انسان ها برتری دارند. جامعه پیچیده و حس همکاری میان اعضای کلونی، مورچه ها را قادر به حفظ بقاء می کند. قدرت فراوان مورچه در حمل اشیائی با وزن چندین برابر بدنشان، مورچه ها را به موجودات سوپر ارگانیسم بدل کرده است. همچنین تنفس و شنوایی مورچه ها بسیار با آنچه که تاکنون شناخته ایم متفاوت است.

دانشمندان به‌تازگی کشف کرده‌اند که بدن مورچه با اسکلت استخوانی سختی پوشیده شده که بدن ضعیفش را از هرگونه آسیبی محافظت می‌کند. ولی این پوشش استخوانی در حین قراردادن آن زیر فشار به راحتی خردشده و مانند یک تکه شیشه می شکند. حقیقت خرد شدن و له شدن مورچه را که در حال حاضر کشف شده، قبل از ۱۴ قرن، قرآن کریم آن را از زبان یک مورچه برای ما نقل می‌کند که این از اعجازهای بزرگ علمی قرآن به‌شمار می‌رود.

.

* امام علی علیه السلام عظمت خدا را در خلقت «مورچه» چنين به تصویر می کشد:

به اين مورچه نگاه كنيد با آن جثه كوچك و اندام ظريفش، با چشم ديده نمى شود و در انديشه نمى گنجد، ولى با اين حال چگونه روى زمين راه مى رود و به روزيش دست مى يابد، … اگر در مجارى خوراك و در بالا و پايين دستگاه گوارش او و آنچه در جوفش از جوانب دنده ها وجود دارد و آنچه در سر او از چشم و گوش قرار گرفته، بينديشى شگفت زده خواهى شد و از وصف عجايب آن به زحمت خواهى افتاد، پس بزرگ و بلند مرتبه است خداوندى كه در آفرينش اين حشره، کسی با او شريك نبوده و هيچ قدرتمندى او را در آفرينش آن يارى نكرده است.

.

* و اما آنچه قرآن درباره مورچه ها می گوید!!!!

.

* سوره نمل– آیه ﴿18 و 19﴾

حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِی النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ یَا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاکِنَکُمْ لَا یَحْطِمَنَّکُمْ سُلَیْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لَا یَشْعُرُونَ.

آنگاه که به وادی مورچگان رسیدند، مورچه‌ای گفت: ای مورچگان به خانه‌هایتان داخل شوید مبادا سلیمان و سپاهش بدون توجه شما را پایمال کنند.

.

*  فَتَبَسَّمَ ضَاحِکًا مِّن قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَى وَالِدَیَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِکَ فِی عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ.

سلیمان از سخن او لبخند زد و گفت : ای پروردگار من ، مرا وادار تا سپاس ، نعمت تو را که بر من و پدر و مادر من ارزانی داشته ای به جای آورم و کارهای شایسته ای کنم که تو خشنود شوی ، و مرا به رحمت خود در شمار بندگان شایسته ات در آور.

.

نکات تفسیری:

* اولین نکته اعجاز انگیز قرآن در این آیه: (جنسیت فرمانده در مورچه ها)

قرآن در این آیه اشاره به این دارد که در میان مورچگان فرمانده و رهبری با مورچه ماده و ملکه می باشد و جنسیت فرمانده مورچه ها نر نیست. لذا در آیه 18 سوره نمل از عبارت قَالَتْ نَمْلَةٌ استفاده کرده است. همانطور که مشاهده می شود در قرآن فعل مؤنّث «قالَتْ» به معنای اینکه (مورچه ملکه گفت) به کار برده است. چرا که دانشمندان پی برده اند رئیس و رهبر تمام مورچه ها، ملکه و از جنس ماده است.

.

* دومین نکته اعجاز انگیز قرآن در این آیه : ( ساختار بدنی مورچه ها)

یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی سبین فراسچامر (Sabine Frohschammer)، دانشجوی دکترا در رجنسبورگ دانمارک، در حین مطالعه بر مورچه ها متوجه  شدند پوشش بیرونی مورچه ها شیشه ای است که آنها آن را Cardiocondyla pirata نامیدند. این تیم متوجه شد که بدن مورچه با اسکلت استخوانی سختی پوشیده شده که بدن ضعیفش را از هرگونه آسیبی محافظت می‌کند. ولی این پوشش استخوانی در حین قراردادن آن زیر فشار به راحتی خردشده و مانند یک تکه شیشه می شکند.

دانشمندی استرالیایی نیز پس از تحقیقات روی بدن مورچه پی برد که ساختار بدن مورچه‌ها دارای مقدار قابل توجهی از ماده شیشه مانند و کریستالی به‌نام کیتین است، به طوریکه حدود ۷۵% از غشای خارجی بدن مورچه‌ها را کیتین تشکیل می‌دهد. کیتین بسیار به سیلیکون شیشه شباهت داشته و کریستال‌های کربنات کلسیم نیز در آن یافت می شود. البته این دانشمند بعد از مطابقت این کشف با آیه 18 سوره نمل، مسلمان شد.

کیتین ماده‌ای سخت با ساختار کریستالی است که رنگ آن نیز سفید می باشد. این ماده سلولوزی پوشش جانورانی مانند مورچه، میگو، خرچنگ،برخی حشرات و هشت پاهاست به گونه ای که در حال حاضر منبع اصلی تولید صنعتی کیتین در دنیا، ضایعات پوسته حاصل از صنایع فرآوری میگو و خرچنگ است.

در مورچه قسمت سر، قفسه سینه و شکم که دارای اسکلت بیرونی سخت و ضد آب هست، از کیتین ساخته شده است.

.

* سومین نکته اعجاز انگیز قرآن در این آیه: ( شیوه ارتباط گیری در بین مورچه ها)

در این آیه اشاره صریح به ارتباط بین مورچه ها شده است. دانشمندان دریافته اند که مورچه ها زندگی جمعی بسیار منظم داشته و از شبکه بسیار پیشرفته ارتباطی استفاده میکنند. سر مورچه ها دارای سنسورهای مختلف و متنوعی است که مواد شیمیایی و علائم قابل رویت را تشخیص میدهند.

در این بین خانم Wadea Omrany از کشف جدید علمی بر اساس آیه  18 سوره نمل می گوید.

کشفی که بر اساس آن نحوه ارتباط گیری مورچه ها با یکدیگر مشص می شود خصوصا زمانی که یک خطر محل زندگی مورچه ها را تهدید می کند.

* خداوند در سوره نمل آیه 18 می فرماید مورچه ملکه (قَالَتْ نَمْلَةٌ) خطر قریب الوقوعی كه در كمین مورچه ها است را در طی چهار مرحله متوالی به شرح زیر می گوید:

* مرحله اول : ای مورچه ها (یَا أَیُّهَا النَّمْلُ)

این اولین اعلام خطری است كه توسط مورچه داده می شود تا توجه دیگر مورچه ها را به سرعت جلب كند. مورچه های دیگر با گرفتن این پیام صبر می كنند تا دیگر پیام ها را توسط همان مورچه دریافت كنند.

.

* مرحله دوم: به لانه هایتان وارد شوید(ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ)

در این جا گوینده پیام، جملاتش را با دیگرپیام ها ادامه می دهد و به مورچه های دیگر می گوید كه چه كار باید بكنند. ما این رابطه را كه توسط علم امروزی كشف شده در قسمت دوم این نوشته می بینیم.

.

* مرحله سوم: مبادا سلیمان ولشگرش شما را خورد کنند (لَا یَحْطِمَنَّكُمْ سُلَیْمَانُ وَجُنُودُهُ)

در این جمله مورچه دلیل این خطر را به مخاطب خود می گوید و این آن چیزی است كه ما امروزه توسط بررسی علمی اثبات می كنیم.

.

* مرحله چهارم: و ایشان (دشمن) متوجه نیستند(وَهُمْ لَا یَشْعُرُونَ)

مورچه ها، به عنوان عكس العملی در مقابل خطر قبلی، یكنوع دفاع مشخصی از خود بروز می دهند. در این چند جمله آخری،مورچه به مخاطبان خود می گوید كه به منبع خطر حمله نكنید زیرا خطر از یك دشمن واقعی نیست زیرا سلیمان و همراهانش از وجود لانه مورچه ها در سر راه خود خبرندارند و قصد حمله به آن را نیز ندارند بنابراین مورچه ها آن ها را خطرواقعی نمی دانند.

.

* حال بر اساس واقعه فوق این مقاله را بخوانید:

مورچه ها از ارتباط شیمیایی در موقعیت های اخطارو دفاعی و همچنین زمانی كه تبادل سریع اطلاعات نیاز باشد و نیز زمانی كه با خطری مواجه باشند استفاده می كنند.

این اخطار معمولا توسط صدورعلامت های شیمیایی دفاعی مشخص می شود. غده های دفاعی مسئول ایفای نقش اخطار و دفاع هستند. به عنوان مثال مورچه استرالیایی رادر نظر بگیرید. وقتی این مورچه ها با خطر مواجه می شوند، قطرات كوچكی را از غده دفاعی خود ترشح می كنند. این یك فرمان برای دیگر مورچه ها است تا فرار كنند و با شاخك های خود ارتعاشی ایجاد كنند كه به معنای قرار گیری در موقعیت خطر است.

اولین ماده كه توسط مورچه ها شناسایی می شود aldehyde hexanal است که باعث جلب توجه و علاقه آنها می شود در نتیجه شاخك های خود را تكان می دهند و بالامی برند تا دیگر بوها را نیز بگیرند.

وقتی كه آنها  hexanol(اولین پیغام به شكل الكل بود) را دریافت می كنند موقعیت خطر به خود می گیرند و در تمامی جهت ها می دوند تا منبع مشكل را پیدا كنند. زمانی كه  undécanone دریافت كنند، مورچه ها را به سمت منبع خطر می برد و آن ها راتحریك می كند تا تمام اشیا خارجی را گاز بگیرند. سپس در نهایت وقتی كه به هدف نزدیك تر می شوند  butyloctenalرا تشخیص می دهند كه پرخاشگری و آمادگی آن ها را برای قربانی كردن خود افزایش می دهد.

ارتباط شیمیایی مهم ترین روش ارتباط در زمان خطر و گزارش دادن این خطراست. در این فرایند مورچه ها انواع مختلف این مواد كه هر كدام رمز تفاوتی دارد و بیانگر نوع خاصی از صحبت كردن است را استفاده می كنند.

اگر انتشار موادی كه توسط مورچه ای كه آن خطر را اعلام كرد تعقیب كنیم می بینیم كه كاری می باشد كه مورچه مورد اشاره در آیه 18 سوره نمل آن را انجام داده است.

موادی كه مورچه در موقعیت هایی مثل این از بدن خود ترشح می كند به چهار دسته تقسیم می شوند كه هركدام زبان و علامت مخصوص به خود را دارند.

.

* مراحل پی در پی عكس العمل مورچه ها

Aldéhydehexanal اولین ماده شیمیایی است كه مورچه در صورت احساس خطر از خود ترشح می كند. و آن را می توان به عنوان آژیر خطر دانست. مورچه ها با دریافت این ماده شروع به جمع شدن در یك نقطه می كنند و منتظر رسیدن بقیه علامت ها می شوند و این شبیه اولین مرحله است كه توسط مورچه در جمله “ای مورچه ها” گفته شد.

سپس مورچه دومین ماده شییایی hexanol را ترشح می كند. با دریافت این ماده مورچه ها شروع به دویدن در تمامی جهت ها می كنند تا منبع این ماده را پیدا كنند. مورچه ای كه ماده شیمیایی را ترشح می كند باید مسیری را كه بقیه مورچه ها باید از آن كنار بروند را معین كند و این كاری است كه مورچه حضرت سلیمان انجام داد و از بقیه مورچه ها خواست كه وارد لانه هایشان بشوند و گفت: “به لانه هایتان وارد شوید” و این دستوری از گوینده است و به بقیه می گوید كه به طرف لانه هایشان بروند. بنابراین باید مسیر را مشخص كرده باشد و این شبیه هدایت مورچه ها می باشد.

Undécanone سومین ماده ای است كه مورچه ترشح می كند. این ماده نشان دهنده عامل خطراست و چیزی كه مورچه در سومین عبارت گفت “مبادا سلیمان و لشگرش پایمالتان كنند” می بینید كه چه قدر مطابقت و سازگاری دارد؟ در این مرحله مورچه ها آماده مواجه با خطر می شوند. پس ماده چهارم چه می شود؟

درمرحله چهارم مورچه اخطار دهنده ماده شیمیایی مخصوصی را ترشح می كند كه butylocténal نام دارد. توسط این ماده گوینده دستور دفاع می دهد و نوع دفاع را تعیین می كند. بنابر این در عبارت آخر می گوید “و خود آگاه نباشند “با این كار مورچه از وارد شدن بقیه مورچه ها به مرحله حمله جلوگیری می كند كه می توانست منجر به مرگ شود.

حال اجازه دهید خلاصه مطالب را برایتان بگویم:

“تا چون به دره مورچه ها رسیدند، مورچه ای گفت: ای مورچه ها به لانه هایتان وارد شوید*، مبادا سلیمان و لشگرش پایمالتان كنند و خود آگاه نباشند.”

.

یكی از مورچه ها می گوید ای مورچه ها

Hexanal

.

به لانه هایتان وارد شوید

Hexanol

.

مبادا سلیمان و لشگرش شما را خورد كنند

Undécanone

.

در حالیکه ایشان متوجه نیستند.

Butylocténal