💥 وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ﴿۲۳﴾
📌 و حال اگر در آنچه گفته شد و در آنچه که بر بنده خود محمد که به او قرآن صامت و ناطق را نازل كرده ایم هنوز شک و تردیدی نسبت به آن و نسبت به فضائل و مقام وصی او علی ابن ابیطالب دارید، اگر می توانید یک سوره و یا یک معجزه و آیتی مثل علی مولود کعبه رو کنید و برای تحقق این امر تا می توانید به جز از خدا و رسول از دیگران کمک و گواه بگیرید، البته اگر با خودتان صادقید و حقیقتا دنبال حقیقت هستی و یافتن آن هستید.
* امام عسکری علیه السلام فرمود: پس از آنکه خداوند برای کافرانی که سعی در جلوگیری از گسترش دعوت حضرت محمّد داشتند و دشمنان منافق پیامبر، در آیات پیشین مثال‌هایی زد؛ همان دشمنان و منافقینی که در برابر سخنان پیامبر درباره‌ی برادر خود علی مقاومت می‌کردند و کسانی که می‌گفتند: آنچه محمّد از معجزات و دلائل آورده به اضافه مطالبی که درباره برادر خود علی در مکه و مدینه گفته از جانب خدا نیست در حالی‌که پیوسته سرکشی و طغیان آن‌ها علی‌رغم دیدن این آیات افزایش می‌یافت خداوند درباره‌ی کفّار مکّه و سرکشان مدینه این آیه را نازل فرمود: وَ إِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلی عَبْدِنا
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸۲ / بحارالأنوار، ج۹، ص۱۷۵/ بحارالأنوار، ج۱۷، ص۲۱۴ و بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۸ / الإمام العسکری، ص۱۵۱/ البرهان
.
* امام سجّاد علیه السلام فرمود: خداوند عزّوجلّ فرمود: ای مشرکان و یهودیان و دیگر ستیزه‌جویانی که قرآنِ محمّد را انکار می‌کنید و نمی‌پذیرید که او برادرش علی را بر دیگر فُضلا و مجاهدین برتری داده‌باشد؛ همان علی را که در یاری پرهیزکاران، سرکوب گناهکاران، نابودکردن کفرپیشگان و گستراندن دین خدا در بین جهانیان هیچ همتایی ندارد وَ إِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَی عَبْدِنَا به عبارت دیگر منظور از رَیْب در این آیه شک‌کردن در برتری حضرت علی است.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸۲ بحارالأنوار، ج۱۷، ص۲۱۶/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۳۰/ تأویل الآیات الظاهرهْ، ص۴۵ / الإمام العسکری، ص۲۰۰/ البرهان
.
* امام عسکری علیه السلام فرمود: خداوند می‌فرماید: آیا آنقدر بر آنچه بر بنده‌ی خود نازل کرده‌ایم شکّ و تردید دارید که انکار می‌کنید که او پیامبر ماست و آنچه بر او نازل شده، کلام من است؟! اگر نسبت به این آیات شک دارید از فردی مثل او سخنی شبیه قرآن و معجزات او بیاورید تا معلوم شود که آیا پیامبر (دروغ می‌گوید؟ زیرا هرچه از جانب خدا نباشد نظیرش در میان مردم پیدا خواهدشد. و اگر شما یهودیان و نصرانیان نسبت به آنچه محمّد از شرایع آورده و نسبت به تعیین برادر خود به عنوان سرور اوصیاء شک دارید مانند قرآن را بیاورید و این شکّ شما بعد از دیدن معجزاتی است که پیامبر به شما نشان داده: دست بزغاله‌ی مسموم که به عنوان غذا و برای کشتن پیامبر آورده بودید که سخن گفت یا گرگی که با پیامبر حرف زد و چوبی (ستونی) که از فراق پیامبر وقتی او منبر را به جای آن ستون برای سخن‌گفتن برگزید ناله زد و یا آنکه خداوند شرّ سمّی را که یهودیان در غذایش ریخته‌بودند از او دفع کرد و بلا را بر مخالفین برگرداند و آن‌ها را به‌وسیله آن بلا کشت و یا آنکه غذای کم را زیاد کرد.
در این روایت نیز منظور از شک در عبارت إِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ شک در پیامبری حضرت رسول و ولایت امیرالمؤمنین بیان شده است.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸۴ بحارالأنوار، ج۹، ص۱۷۵/ بحارالأنوار، ج۱۷، ص۲۱۴/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۸/ الإمام العسکری، ص۱۵۱/ البرهان
.
* امام سجّاد علیه السلام فرمود: اگر در صحّت اموری که بر بنده‌ی خود نازل کرده‌ایم شک دارید شبیه آن بیاورید، اموری مانند ابطال پرستش بت‌ها به غیر خدا، شک در نهی از دوستی با دشمنان خدا، دشمنی با دوستان او و نیز تردید در تحریزهای پیامبر برای اطاعت از برادر رسول‌خدا علی و پیشوا قراردادن او و باورکردن او به عنوان فرد ارجمند و برتر؛ به‌طوری‌که خدای عزّوجلّ هیچ ایمانی را بدون اطاعت او علی و هیچ طاعتی را مگر با دوستی و ولایت او نمی‌پذیرد. می‌پندارید که محمّد آن کتاب را از خود درآورده و به خداوند نسبت داده است.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸۴ / بحارالأنوار، ج۱۷، ص۲۱۶/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۳۰/ تأویل الآیات الظاهرهْ، ص۴۵/ الإمام العسکری، ص۲۰۰/ البرهان
.
* امام عسکری علیه السلام فرمود: سپس به جماعت آن‌ها فرمود: وَادْعُواْ شُهَدَاءکُم مِّن دُونِ اللهِ یعنی ای مشرکان بت‌های خود را که عبادت می‌کردید دعوت کنید و ای گروه نصاری و یهود شیطان‌های خویش را نیز که از آن‌ها تبعیّت می‌کردید بخوانید و ای منافقینی که از میان امّت اسلام هستید ولی دشمن خاندان پاک پیامبرید، هم‌دستان خود را از میان کفّار که پیرویشان می‌کردید؛ هرکه را می‌خواهید از سایر یاران خود دعوت کنید!
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸۶ / بحارالأنوار، ج۹، ص۱۷۵/ بحارالأنوار، ج۱۷، ص۲۱۴/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۸/ الإمام العسکری، ص۱۵۱/ البرهان
.
* امام صادق علیه السلام درباره عبارت إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ فرمود: یعنی اگر شما درباره‌ی علیّ‌بن‌ابی‌طالب صداقت دارید.
منبع: تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸۶ / بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۱۴
.
* امام عسکری علیه السلام فرمود: اگر راست می‌گوئید که محمّد این قرآن را از خود ساخته و خدا آن را نازل نکرده و نیز آنچه درباره زمامداری علی بر تمام امّتش بیان کرده و سپردن مهار فرمانروایی بر ایشان امّت اسلام، به دست علی به امر پروردگارِ احکم الحاکمین نبوده شبیه قرآن را بیاورید.
منبع: تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸۶ / بحارالأنوار، ج۹، ص۱۷۵/ بحارالأنوار، ج۱۷، ص۲۱۴/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۸/ الإمام العسکری، ص۱۵۱/ البرهان
* انصاریان:
و اگر در آنچه ما بر بنده خود محمّد نازل کرده ایم، شک دارید که وحی الهی است یا ساخته بشر پس سوره ای مانند آن رابیاورید، و برای این کار غیر از خدا، شاهدان و گواهان خود را از فُصحا و بُلغای بزرگ عرب به یاری فرا خوانید، اگر در گفتار خود که این قرآن ساخته بشر است نه وحی الهی راستگویید.
.
* خرمشاهی:
و اگر از آنچه بر بنده خويش فرو فرستادهايم، شك داريد، اگر راست مىگوييد سورهاى همانند آن بياوريد و از ياورانتان در برابر خداوند، يارى بخواهيد.
.
* فولادوند:
و اگر در آنچه بر بنده خود نازل كرده ايم شك داريد پس اگر راست مى گوييد سوره اى مانند آن بياوريد و گواهان خود را غير خدا فرا خوانيد.
.
* قمشه‌ای:
و اگر شما را شکّی است در قرآنی که بر بنده خود محمد صلّی اللَه علیه و آله و سلّم فرستادیم، پس بیاورید یک سوره مانند آن، و گواهان خود را بخوانید به جز خدا، اگر راست می‌گویید.
.
* مکارم شیرازی:
اگر درباره آنچه بر بنده خود پيامبر نازل كرده ايم شك و ترديد داريد لااقل يك سوره همانند آن بياوريد و گواهان خود را غير از خدا بر اين كار دعوت كنيد اگر راست ميگوئيد.
* شک و تردید:
“و اگر در آنچه ما بر بنده خود محمد (صلی الله علیه و آله) نازل کرده‌ایم، شک دارید”. این بخش از آیه، به مخاطبان شک‌کننده اشاره دارد که در وحیانی بودن قرآن تردید دارند.
.
* دعوت به مبارزه:
پس سوره‌ای همانند آن بیاورید، و گواهان خود را – غیر از خدا – فراخوانید، اگر راست می‌گویید. در این بخش، خداوند از آنان می‌خواهد تا اگر می‌توانند سوره‌ای مانند قرآن بیاورند و از تمام کسانی که می‌توانند در این کار به آن‌ها کمک کنند، کمک بگیرند.
.
* به طور خلاصه، آیه ۲۳ سوره بقره، با دعوت به مبارزه و هماوردی، اعجاز قرآن را به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد که این کتاب، فراتر از توان بشری است.