💥 الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۲﴾
📌 حمد و ستایش مخصوص پروردگاری است که با ولایت علی و آل الله آنچه در عالم خلق شده و خلق می شود را پرورش داد و پرورش می دهد.
* در روایتی پیامبر اکرم(ص) از امام علی(ع) با عنوان «ربُّ الأرضِ بَعدی» یاد کردهاند که منظور و معنای آن این است که علی ولی امر و سرپرستِ مردم است و ربطی به مفهوم قرآنیِ «ربوبیت» ندارد.
منبع : سلیم بن قیس هلالی، کتاب سلیم بن قیس، ج2، ص 686، روایت 14
* سلّام بن سوید گوید: حضرت علی علیه السلام میخواست به پیکار رود بر مرکب خود مینشست و میگفت: سپاس پروردگار جهانیان را بر نعمتهایی که به ما ارزانی داشته و فضل بزرگی که بر ما نهاده است.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۶۶ / بحارالأنوار، ج۹۷، ص۳۷
* امام عسکری علیه السلام از پدرانش نقل کرده است که فرمود: مردی نزد امیرمؤمنان علیه السلام آمد و عرض کرد: مرا از تفسیر قول خدای عزّوجلّ: الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، خبر بده. آن جناب فرمود: چون خداوند عالم بعضی از نعمتهای خود را به نحو اجمال بر بندگان شناسانید، چرا که بندگان را قدرت نیست که بر نحو تفصیل جمیع نعمتهای او را بشناسند؛ و نعمتهای خدا نامتناهی است و حد حصری از برای آن نیست؛ پس چون که بعضی از نعمتهای خود را به نحو اجمال به ایشان نمایاند و ایشان فی الجمله فهمیدند، حق تعالی فرمود: بگویید: الحمد للهِ به خاطر نعمتهایی که به ما داده و در کتب گذشتگان قبل از اینکه ما بهوجود آییم ما را به نیکی یاد نموده است. پس در این عبارت بر حضرت محمّد و آل محمّد علیهم السلام و شیعیان ایشان واجب شده که خدا را شکر نموده و در مقابل برتری و تفضیلی که به ایشان بر سایر امم داده از او قدردانی کنند.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۰ / تأویل الآیات الظاهره ، ص۲۷
* امام صادق (علیه السلام) بهراستی دوازده هزار عالم برای خدای عزّوجلّ است که هرکدام از هفت آسمان و هفت زمین بزرگترند و هیچکدامشان نمیدانند که خدای عزّوجلّ عالم دیگری دارد و من حجّت بر همهی آنها هستم.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۴ / بحارالأنوار، ج۲۷، ص۴۱/ تفسیر روایی نورالثقلین/ مختصر البصایر، ص۷۶/ تفسیر روایی البرهان
* امام حسن (علیه السلام) همانا خداوند دو شهر دارد که یکی در مشرق و دیگری در مغرب است. بر آن دو شهر دیوارهایی آهنین کشیده شده و هریک هزار هزار در و هر دری دو لنگه از طلا دارد و در هر شهر به هزار هزار زبان سخن گویند که هر یک از دیگری متفاوت است و من همهی آن زبانها را میدانم و حجّتی غیر از من و برادرم حسین (علیه السلام) بر این دو شهر و آنچه بین آنها و روی آنهاست، نیست.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۶ / مناقب، ج۴، ص۹/ تفسیر روایی البرهان
* عبد الصمدبن علی نقل میکند: مردی خدمت امام سجّاد علیه السلام وارد شد. حضرت به او فرمود: تو کیستی؟ عرض کرد: من مردی ستاره شناس، آثارشناس و کاهن هستم. حضرت نگاهی به او کرد و فرمود: آیا میخواهی مردی را به تو نشان دهم که از وقتی تو نزد ما آمدهای چهارده جهان را که هر یک سه بار بزرگتر از این جهان است پشت سر گذاشته درحالیکه هیچ از جایش تکان نخورده است؟ عرض کرد: او کیست؟ فرمود: من هستم و اگر میخواهی تا تو را از آنچه خوردهای و در خانهات انباشتهای خبر دهم.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۶ / الإختصاص، ص۳۲۰/ البرهان
* حضرت آقا امام کاظم علیه السلام در فضل رسول الله و آقا امیرالمؤمنین علیهما و آلهما الصلاة والسلام فرمودند: خدا آن دو حضرت را مثال خود، و شاهد بر خلق، و جانشین خویش بر آفرینش، و چشم خود، و زبان خویش قرار داد. همانا خدا علم خود را دروجود آن دو حضرت به ودیعه گذاشت و به ایشان بیان را تعلیم داد و ایشان را بر غیب خویش مطلع ساخت. و یکی از آن دو حضرت را نفس خود و دیگری را روح خویش قرار داد. ظاهر ایشان بشریت است، ولیکن باطنشان لاهوتی است، برای خلایق ظاهر شدند به شکل دنیایی (به شکل انسانی) تا اینکه خلایق توانایی دیدن و زیارت آن دو حضرت را داشته باشند و این است قول خداوند متعال: ” و قطعا ما پوشیدیم از آن لباسی که آنها (یعنی انسان ها) می پوشند” آیه 26 سوره اعراف، پس آن دو حضرت مقام پروردگار عالمیان و حجاب خالق خلایق هستند.
منبع : تَأْویلُ الْآیاتِ الظّاهرَة فی فَضائل الْعِتْرَةِ الطّاهرة نوشته سیدشرف الدین استرآبادی / بحرالمعارف ج 2 نوشته عبدالصمد همدانی
* انصاریان
همه ستایش ها، ویژه خدا، مالک و مربّی جهانیان است.
* مکارم شیرازی
ستايش مخصوص خداوندي است كه پروردگار جهانيان است.
واژهی
«رَبّ» از ریشه (ر ب ب) و به معنای مالک، خداوندگار، صاحباختیار، سَروَر، مدبّر،
قیّم، مربّی و ولینعمت میباشد و جمعِ آن، «أرباب» است.
غالباً
این واژه در فارسی به «پروردگار» ترجمه میشود ولی این ترجمه از سوی برخی از
محققان با انتقاد مواجه شده است زیرا «ربّ» از ریشه (ر ب و) نیست و ارتباط اشتقاقی
با «تربیت» به معنای «پرورش» ندارد، گرچه «تربیت» میتواند به عنوان یکی از ویژگیهای
«ربّ» به شمار برود. برخی نیز معنای لغوی «رب» را با معنای اصطلاحی آن در قرآن
متفاوت دانستهاند، همانطور که معنای «صلاة» در لغت، با معنای اصطلاحی آن در فرهنگ
اسلامی تفاوت دارد.