* سوره حمد از سوره های مکی است.
.
* تعداد حروف سوره حمد ۱۲۳ حرف است. این سوره دارای ۷ آیه و ۲۵ کلمه است.
.
* نام های دیگر سوره:
.
* حمد:
زیرا با کلمه حمد شروع می‌شود و پیام اصلی و سراسر آن حمد (پرستش) خداست
.
* فاتحه:
از ریشه فتح آمده و به معنای آغازگر و گشاینده‌است و به آن فاتحة الکتاب نیز می‌گویند. به این دلیل که نخستین سوره قرآن و آغاز قرائت نماز است
.
* السّبع:
چون این سوره از ۷ آیه تشکیل شده‌است.
.
* اُمّ‌الکتاب یا اُمّ‌القرآن:
یعنی (مادر کتاب) یا (مادر قرآن) این دو نامگذاری بدین جهت است که قرآن با این سوره شروع می‌شود و بر سوره‌های دیگر مقدم است.
.
* مثانی:
دراین باره دو دیدگاه مطرح است: نخست اینکه در هر نماز واجب و مستحب دو بار خوانده می‌شود؛ و دیگری چون مسلمانان اعتقاد دارند دو بار بر محمد نازل شده‌است.
.
* وافیه:
چون مسلمانان باید تمامی آن را در نماز قرائت کنند.
.
* کافیه:
چون در شرایطی خود به تنهایی می‌تواند جای سوره دیگری را در نماز بگیرد؛ در حالی که هیچ سوره ای نمی‌تواند جای آن را در نماز بگیرد.
.
* امّ‌القرآن:
چون سوره حمد در نماز می‌تواند جای دیگر سوره‌ها را بگیرد اما هیچ سوره دیگری نمی‌تواند جایگزین آن شود و نقش آنرا داشته باشد.
.
* در حدیثی منسوب به محمد آمده که فاتحةالکتاب شفاء من کل داء یعنی این سوره، شفابخش هر درد و بیماری است.
.
* در حدیثی از پیامبر اکرم فرمود خدای پرمهر پیام داد که سوره حمد را میان خود و بندگان نمازگزارم به‌طور شایسته و بایسته و برابر تقسیم کرده‌ام. نیمی از آنِ من است و نیمی از آنِ هر بنده نمازگزار؛ چرا که وقتی بنده نمازگزار شروع به خواندن می‌کند و می‌گوید: «الحمد للَّه ربّ‌العالمین»، خدا می‌فرماید: بنده ام مرا خالصانه ستایش کرد. هنگامی که می‌خواند: «الرّحمن الرّحیم مالک یوم الدّین»، خدا می‌فرماید: بنده ام به گونه ای شایسته مرا ثنا گفت و باشکوه وصف ناپذیری مرا یاد کرد؛ و زمانی که می‌خواند: ایّاک نعبد و ایّاک نستعین خدا می‌فرماید: این پیوند عاشقانه ای است میان من و بنده ام؛ آنچه او می‌خواهد، باید به او ارزانی شود.
از آنجایی که لازم نیست همه سوره‌ها و آیات قرآن کریم دارای شأن نزول باشند، یکی از سوره‌هایی که برای آن شأن نزولی نقل نشده، سوره حمد و آیات آن است.
از رسول خدا روایت شده كه فرمود: هركس سوره حمد را قرائت كند خداوند به عدد تمام آیاتی كه از آسمان نازل شده به او ثواب و پاداش عنایت می فرماید.
پیغمبر اسلام روایت فرمود : هر کس این سوره را بخواند مثل آن است که تورات ، انجیل ، زبور ، صحف ابراهیم و صحف موسی و قرآن را تماما خوانده باشد و به هر حرفی درجه‌ای از بهشت به او دهند که اجازه ندارم اوصاف آن درجات را بیان کنم همین اندازه بگویم که خوش بحال خواننده آن و این سوره هر دردی را دواست.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به جابر فرمود : ای جابر می‌خواهی بهترین سوره را به تو بیاموزم؟ عرض کرد: بله پدر و مادرم فدای تو باد. حضرت (ام الکتاب) را به وی تعلیم کرد و سپس فرمود : حاضری درباره آن بشنوی؟ عرض کرد : آری پدر و مادرم فدای تو باد. پیامبر فرمود : جابر! این سوره هر دردی را دواست ، مگر مرگ.
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: سوره حمد برترین سوره ها در كتاب خداست و شفای هر دردی جز مرگ است.
امام صادق علیه السلام فرمودند: اگر سوره حمد را بر مرده ای هفتاد مرتبه بخوانی و زنده شود تعجب نكن.
امام حسن عسكری علیه السلام از اجداد گرامیش از امام صادق علیه السلام روایت كرده و فرمود:
كسی كه به او دردی برسد، هفت مرتبه سوره حمد را در گریبان خودش بخواند، اگر درد بر طرف شد كه هیچ و اگر نه حمد هفتاد مرتبه بخواند، من ضامن عافیت او هستم.
از امام صادق علیه السلام روایت شده: هر گاه بر پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم كسالتی عارض می شد و یا دچار چشم و نظر می گشت و یا سردردی می گرفت، دست هایش را باز می كرد به حالت قنوت و سوره حمد و معوذتین (سوره ناس، فلق) را قرائت می كرد و بعد با آب دستش روی مبارک را مسح می كرد. پس آنچه كه بر وجود مقدسش عارض شده بود رفع می شد.
ذكر شده كه نوشتن هفت مرتبه سوره حمد و به همراه داشتن آن موجب حفظ از بلایا می شود.
از امام صادق علیه السلام روایت شده كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر بیماری كه بعد از نماز صبح چهل مرتبه سوره حمده را خوانده و در هر مرتبه بعد از قرائت سوره حمد بگوید : حسبنا الله و نعم الوكیل تبارك الله أحسن الخالقین و لا حول و لا قوة إلا بالله العیلی العظیم و دست بر محل درد وبیماری بمالد، صحت یابد و خداوند او را شفا عنایت فرماید.
از علی امیر المؤمنان علیه السلام روایت شده: كسی كه عطسه كند و بگوید«الحمد لله رب العالمین» از درد گوش و دندان ایمن گردد.
ذكر شده كسی كه در شب اول ماه، هزار مرتبه سوره حمد را قرائت كند و بعد این دو آیه شریفه ربنا أنزل علینا مائدة من السماء تكون لنا عیدا لأولنا و آخرنا و آیة منك و ارزقنا و أنت خیر الرازقین و آیه و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوكل علی الله فهو حسبه إن الله بالغ أمره قد جعل الله لكل شیء قدرآ را بیست و یک مرتبه بخواند و بعد ده مرتبه بگوید یا رازق یا فتاح یا غنی یا مغنی یا باسط خداوند بركت و گشایش در روزی را نصیبش می كند. ان شاء الله.
به جهت برآورده شدن جمیع حوائج و ادای قرض و وسعت رزق از روز جمعه تا چهل و یک روز، روزی چهل و یک مرتبه در یک محل و یک زمان سوره حمد خوانده شود و پس از اتمام، هر روز این دعا را سیزده مرتبه بخواند:یا مفتح فتح، یا مفرح فرح، یا مسبب سبب، یا میسر یسر، یا مسهل سهل، یا مدبر دبر، یا متمم تمم، برحمتك یا أرحم راحمین .
توسل فوق از مجربات است و البته حاجت برآورده می شود ان اشاء الله.
برای برآورده شدن همه حوایج جزئی و كلی، هر روز یک صد مرتبه سوره فاتحه (حمد) را به شیوه ذیل قرائت كنند، إن شاء الله جمیع حوایج به ید قدرت الهی بر آورده می شود:
بعد از نماز صبح بیست و یک مرتبه، بعد از نماز ظهر بیست دو مرتبه، بعد از نماز عصر بیست و سه مرتبه، بعد از نماز مغرب بیست و چهار مرتبه، بعد از نماز عشا ده مرتبه سوره حمد خوانده شود، اگر حاجت در هفته اول بر آورده نشد، این ختم در هفته دوم تكرار شود إن شاء الله بر آورده خواهد شد. (در برخی نسخ آورده شده كه بهتر است این ختم از روز پنج شنبه آغاز شود)
دستور العمل مقدس اردبیلی برای بر آورده شدن حوائج:
از مرحوم مقدس اردبیلی منقول است كه هر كس سوره حمد را با دو آیه ذیل تا ده روز، هر روز یازده مرتبه بخواند به طوری كه مجموع آن صد و ده مرتبه شود، برای هر حاجت و مطلب مهم مجرب می باشد و به اجابت مقرون است:
و در هر روز بعد ا زقرائت سوره و دو آیه شریفه بگوید:رب سهل و لاتعسر علینا یا رب یا رب یا رب یعنی پروردگارا! بر ما آسان گیر و سخت مگیر، پروردگارا! پروردگارا! پروردگارا!
—-