💥 أُولَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ ﴿۱۶﴾
📌 آری همینانند که همنشینی با غصب کنندگان ولایت علی و اولاد معصومش را به نرخ دوری از محمد و آل محمد خريدند و به جای پذیرش ولایت علی ولایت اهل سقیفه را پذیرا شدند، برای همین است که این معامله ای که کردند برایشان هیچ سود و منفعتی در دنیا (چون بالاخره مهدی موعود پیروز خواهد شد) و آخرت برایشان به بار نیاورد و راه به سعادت و راستی که ثقلین باشد نبرده و نخواهند برد.
* امام باقر علیه السلام فرمود: کسانی را که به احبار دانشمندان یهود و رهبان دانشمندان مسیحی شباهت دارند، از بین مسلمانان بشناس، روش آنان کتمانکردن کتاب خدا و تحریف آن است؛ که از تجارت خود سودی نبرده و هدایت نشدهاند. افراد مشابه آنها را در این امّت اسلام بشناس؛ آنان به تحریف الفاظ کتاب قیام کرده و حدود و مقرراتش را تحریف میکنند؛ اینان با رهبران و بزرگان دنیا و زمامداران همکاری میکنند و چون اختلافی در میان رهبران هواپرست افتد با آن دسته همکاری میکنند که دنیای بیشتری دارند؛ اندازه و ارزش علم و دانش ایشان این است؛ همواره گرفتار طبع شیطانی و آلودهی طمع خویشند و پیوسته آواز شیطان از زبانشان شنیده میشود که فراوان سخن باطل میگویند. علما و دانشمندان حقیقی نیز در برابر آزار و زورگویی آنان صبر پیشه میسازند امّا در مقابل، آنان بر این علمای بزرگوار بهخاطر اینکه آنان را به حق وادار کرده و از باطل جلوگیری مینمایند خرده میگیرند؛ در حالیکه علما، اگر فرد سرگردان گمراهی را ببینند ولی او را راهنمایی نکنند و یا او را مانند شخص مردهای یافته ولی او را زنده نکنند منظور، مردن و زندهکردن قلب است، خود را خیانتکار میشمارند. آن دانشمندانی که به تحریف دین میپردازند و مردم را هدایت نمیکنند چه بدکاری انجام میدهند! زیرا خدای تبارکوتعالی از ایشان در کتاب خود پیمان محکم گرفته که مردم را به کار خوب و به آنچه به آنها امر شده، دعوت کنند و دیگران را از آنچه خود از آن نهی شدهاند، بازدارند و در نیکی و پرهیزگاری همکار و یاریرسان یکدیگر باشند و در گناهکاری و زورگویی کمک ندهند. پس این علماء همیشه با نادانان در کوشش و مبارزهاند؛ اگر علما، نادانان را پند دهند مردم جاهل میگویند: سرکشی میکنند؛ و اگر حقّی را که ادا نکردهاند، به یادشان آورده و آگاهشان سازند، میگویند: با مردم مخالفت میکنند و اگر از آنها کناره بگیرند میگویند: علمای خود را از جماعت مسلمانان جدا کردهاند و اگر علما به آنها بگویند دلیل خود را بر این سخن و این تهمتی که بر آنان میزنید بیاورید، میگویند: آنها منافق شدند و اگر علما پیروی آنها را کنند، میگویند: آنان خدای عزّوجلّ را نافرمانی کردند جاهلان بهخاطر آنچه نمیدانند هلاک شدند و نسبت به آنچه که از کتاب خدا میخوانند، نادانند. وقتی کسی از قرآن تعریف میکند، او را تصدیق میکنند و وقتی دیگری قرآن را تحریف میکند، او را انکار نمیکنند و در واقع با تکذیب همراهی میکنند. اینان همانند احبار (دانشمندان یهود) و رهبان (دانشمندان نصاری) هستند که رهبران هواپرستی و پیشوایان هلاکت و نابودیاند.
منبع : تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۵۶ / الکافی، ج۸، ص۵۲/ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۳۵۸
.
* امام کاظم علیه السلام فرمود: دین خدا را فروختند و بهجای آن کفر اتّخاذ کردند، پس تجارت آنها سود نکرد. زیرا آنها دوزخ و عذابهای آن را در مقابل بهشتی که اگر ایمان میآوردند، برای آنها مهیّا بود، خریدند.
منبع: تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۵۶ /بحارالأنوار، ج۶۵، ص۱۰۶/ الإمام العسکری، ص۱۲۵/ البرهان
* انصاریان:
آنان کسانی هستند که گمراهی را به جای هدایت خریدند، پس تجارتشان سود نکرد و از راه یافتگان به سوی حق نبودند.
.
* خرمشاهی:
اينان كسانى هستند كه گمراهى را به بهاى راهيابى خريدند، و سوداى آنان سودى نكرد، و راهياب نشدند
.
* فولادوند:
همين كسانند كه گمراهى را به بهاى هدايت خريدند در نتيجه داد و ستدشان سودى به بار نياورد و هدايت يافته نبودند
.
* قمشهای:
آنانند که گمراهی را به راه راست خریدند، پس تجارت ایشان سود نکرد و راه هدایت نیافتند.
.
* مکارم شیرازی:
آنها كساني هستند كه هدايت را با گمراهي معاوضه كرده اند و اين تجارت براي آنها سودي نداده، و هدايت نيافته اند.
* أُولَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَی:
این جمله به این معناست که منافقان، هدایت را رها کرده و گمراهی را انتخاب کردند، گویی که آن را با چیزی ارزشمند معامله کردهاند.
.
* فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ:
این قسمت از آیه بیان میکند که این معامله برای منافقان سودی نداشت و در واقع ضرر کردند.
* وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ:
این بخش از آیه نیز بیانگر این است که منافقان با این انتخاب خود، هرگز راه هدایت را پیدا نکردند و در گمراهی باقی ماندند.
* تجارت معنوی:
خداوند در این آیه از استعاره «تجارت» استفاده کرده است تا اهمیت انتخاب و عواقب آن را در امور معنوی نشان دهد.
* زیان منافقان:
این آیه به این نکته اشاره دارد که منافقان با انتخاب گمراهی، هم از هدایت الهی محروم شدند و هم در دنیا و آخرت دچار ضرر و زیان شدند.
* عبرت برای مؤمنان:
این آیه یک هشدار و درس برای مؤمنان است تا در انتخاب راه درست دقت کنند و از گمراهی دوری جویند.
به طور کلی، این آیه به ما یادآوری میکند که انتخاب راه درست و هدایت، نتیجهبخش و سودآور است، در حالی که انتخاب گمراهی، عواقب بدی به همراه دارد و انسان را از سعادت دنیا و آخرت محروم میکند.