مقدمه ای بر تاریخچه کشف قانون انبساط جهان:
انبساط جهان با شكوهترين پديده مكشوف دانش نو مي باشد و معرفتي است كه امروزه كاملا به اثبات رسيده و مباحثات تنها درباره الگويي است كه طبق آن انجام مي گيرد.انبساط جهان كه از تئوري نسبيت عمومي انيشتين الهام گرفته و در سال 1929 كشف آن توسط ستاره شناس آمريكايي ادوين هابل اعلام شد، مبناي فيزيكي در بررسي هاي طيف كهكشان ها دارد. تغيير محل طيف ها با قاعده ي معين به سوي قرمز، به وسيله ي دور شدن كهكشان ها از يكديگر بيان شدني است. بنابراين وسعت جهان پيوسته رو به ازدياد است و هر قدر فاصله از ما بيشتر شود فراخي به همان اندازه زيادتر خواهد گرديد.
در جهان منبسط شونده، فقط فاصله بين خوشه كهكشانها زياد مي‌شود. جابجايی خطوط طيفی كهكشانها نشان مي‌دهد كه آنها با سرعت بسيار زياد نسبت به يكديگر در حركتند. مثلاً تعدادي از كهكشانهاي گروه محلي ما سرعتهایی حدود 300 تا 400 كيلومتر در ثانيه (حدود یک میلیون كيلومتر در هر ساعت) دارند. به ياری اثر دوپلر، فقط سرعت آن مؤلفه از حركت اندازه‌گيري مي‌شود كه در خط ديد، يعني در جهت و راستاي رصد ما قرار دارد.
* فرد هويل در كتاب مرزهاي نجوم چنين مي‌گويد:
تندترين سرعت عقب‌نشيني كرات (كهكشانها) كه تاكنون اندازه‌گيري شده نزديك به 66 هزاركيلومتر در ثانيه است، كهكشانهاي دورتر در نظر ما به اندازه‌اي كم‌نورند كه اندازه‌گيری سرعت آنها به سبب عدم نور كافي دشوار است. تصويرهايي كه از آسمان برداشته شده آشكارا اين كشف مهم را نشان مي‌دهد كه فاصله اين كهكشانها بسيار سريعتر از كهكشانهاي نزديك افزايش مي‌يابد.
.
* جان الدردر اين زمينه چنین مي‌گويد:
جديدترين و دقيقترين اندازه‌گيريها در طول امواجي كه از كهكشانها پخش مي‌شود پرده از روي يك حقيقت عجيب و حيرت‌آور برمی دارد که نشان داده است مجموعه كهكشانهايی كه جهان از آنها تشكيل مي‌يابد پيوسته با سرعتي زياد از يك مركز دور مي‌شوند، و هرقدر فاصله آنها از اين مركز بيشتر باشد بر سرعت سير آنها افزوده مي‌گردد. مثل اين است كه زماني كليه كهكشانها در اين مركز مجتمع بوده‌اند، بعد از آن از هم پاشيده، و مجموعه كهكشانها بزرگي از آنها جدا و به سرعت به هر طرف روانه مي‌شوند. دانشمندان از اين موضوع چنين استفاده كرده‌اند كه جهان داراي نقطه شروعي بوده است.
.
* گيوركي گاموف فيزيكدان روسي در كتاب آفرينش جهان در اين زمينه چنين مي‌گويد:
فضای جهان كه از ميلياردها كهكشان تشكيل يافته در يك حالت انبساط سريع است حقيقت اين است كه جهان ما در حال سكون نيست، بلكه انبساط آن مسلم است. پي‌بردن به اينكه جهان ما در حال انبساط است كليد اصلي را براي گنجينه معماي جهان شناسي مهيا مي‌كند، زيرا اگر اكنون جهان در حال انبساط باشد لازم مي‌آيد كه زماني در حال انقباض بسيار شديدی بوده است. (نظریه بینگ بنگ)
.
* لومتر فيزيكدان بلژیکی نظریات خود درباره کیهان‌زایی را در سال 1927 میلادی چنین منتتشر کرد:
همه‌ی کهکشان‌ها در ابتدا چنان به هم نزدیک بوده‌اند که صورت توده‌ی واحدی بوده اند. وی این توده‌ی واحد که تمام جهان را شامل بوده است تخمک کیهانی می‌نامید. به نظر وی این تخمک کیهانی بر اثر یک انفجار عظیم منفجر شده و انبساط عالم نیز باقیمانده آن انفجاری است که میلیاردها سال پیش روی داده است. (فرضیه بینگ بنگ)
.
و اما آنچه قرآن کریم درباره قانون انبساط جهان می گوید!!!!!
.
* سوره ذاریات – آیه ﴿47﴾
وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ
و آسمان (آسمانها،کرات،کهکشان ها) را به قدرت ونیرو بنا کردیم و ما (همواره) آنرا وسعت می دهیم.
.
* سوره انبیاء – آیه ﴿30﴾
أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا و……
آیا کافران ندانسته اند که آسمان ها و زمین به هم بسته و پیوسته بودند و ما آن دو را شکافته و از هم باز کردیم؟
.
* نکات تفسیری:
مرحوم علامه طباطبايي(ره) در توضيح يكي از معاني موسعون مي‌نويسند: منظور توسعه دادن به خلقت آسمان خواهد بود، كه بحث‌هاي رياضي امروز هم آنرا تاييد مي‌كند. در تفسير نمونه ذيل اين آيه چنين آمده: … با توجه به مسأله آفرينش آسمانها در جمله قبل و با توجه به كشفيات اخير دانشمندان در مسأله «گسترش جهان» كه از طريق مشاهدات حسي نيز تأييد شده است معني لطيف‌تري براي آيه مي‌توان يافت و آن اينكه خداوند آسمانها را آفريده و دائماً گسترش مي‌دهد.
تعبير به « و انا لموسعون» (ما گسترش دهندگانيم) با استفاده از جمله اسميه و اسم فاعل دليل بر تداوم اين موضوع است و نشان مي‌دهد كه اين گسترش همواره وجود داشته و همچنان ادامه دارد و اين درست همان چيزي است كه امروز به آن رسيده‌اند كه تمام كرات آسمانی و كهكشانها در آغاز در مركز واحدي جمع و متمركز بوده (با وزن مخصوص فوق‌العاده سنگين) سپس انفجار عظيم و بي‌نهايت وحشتناكي (بيگ‌بنگ) در آن رخ داده، و به دنبال آن اجزاي جهان متلاشي شده، و به صورت كرات و كهكشانها درآمده، و به سرعت در حالت انبساط و توسعه است.
.
* نکته:
اين مطلب علمى براى مردم و دانشمندان نجوم تا قرن هفدهم روشن نبوده است حتی دانشمندان بزرگى مثل نيوتن متمايل به ديدگاه ايستا بودن جهان و انقباض آن داشته اند، پس می توانيم بگوييم كه اين رازگوئى قرآن كه با جديدترين يافته هاى علوم تجربى مطابق است عظمت قرآن و پيامبر اکرم (ص) را می رساند.
آنچه مسلم اینکه خداوند در این آیه بطور بسیار ماهرانه ای اشاره کرده است که قبلا کائنات بسیار فشرده تر بود و شاید حتی از یک نقطه آغاز شده است.
ایرادی که ممکن است به این آیه گرفته بشود این است که:
نخست اینکه در زمان سینگولاریتی زمین و آسمان یکی نبودند، اساساً زمینی وجود نداشته است که بخواهد با آسمان یکی باشد، زمین میلیونها سال بعد بوجود آمده است.
در جواب این ایراد نیز می توان گفت آیا زمین و آسمانها بعد ها از این ماده اولیه پدید آمده است یا نه؟این شبهه زمانی می توانست غلط باشد که مواد اولیه برای تولید زمین از جای دیگری تامین شده باشد مثلا از بعد دیگری از کائناتی دیگر وارد کائنات ما شده باشد.